Terugblik KetenKennisDialoog 26 juni ‘CSRD en belang van robuuste LCA’s’

1 juli 2024 – In de KetenKennisDialoog van 26 juni deelden sprekers en ongeveer 60 aanwezigen uit verschillende sectoren hun ideeën over het reduceren van de impact op natuur en milieu in dierlijke ketens. De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) van de EU is een belangrijke aanjager om breed in actie te komen en daarvoor zijn goede meetmethoden – zoals Life Cycle Analyses (LCA’s) – onontbeerlijk. Over de stand van zaken rond CSRD en LCA’s gingen we in gesprek.

Eva Eijkelenboom van VNO-NCW besprak de verplichtingen van CSRD, Leontien Hasselman-Plugge van ImpactBuying ging in op de aanpak en data in de praktijk, Tjitske Bolt van de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) deelde de ervaringen met LCA’s in de internationale markt en Pim Mostert van Wageningen UR ging in op de LCA-methodiek voor dierlijke producten en de aannames en keuzes die daarbij een rol spelen.

• Presentatie KKD CSRD en belang van robuuste LCA’s
• Verslag KKD CSRD en belang van robuuste LCA’s

Belangrijkste conclusies
CSRD zet een beweging in gang en zal praktisch alle bedrijven verplichten om te gaan rapporteren over hun impact op het milieu en de natuur.

CSRD is nog vrij open geformuleerd over hoe een bedrijf moet rapporteren. Wel moet de rapportage transparant en controleerbaar zijn en betrekking hebben op de aspecten waar het bedrijf de meeste impact heeft.

Het gebruik van LCA-methoden wint aan belang door de CSRD, omdat de focus van de milieu-impact gelegd wordt op de hele keten, dus ook op herkomst en productiewijze van alle ingekochte grondstoffen en op de afzetkanalen. Maar er is geen verplichting in de CSRD om LCA-methoden te gebruiken. Het is een hulpmiddel en een keuze van een bedrijf zelf.

LCA-methoden zijn nog volop in ontwikkeling en zeker niet zomaar bruikbaar. Ze zijn afhankelijk van definities en keuzes. Zoals welke systeemgrenzen gehanteerd worden, de beschikbaarheid en kwaliteit van data (van de eigen keten of inschattingen en zijn deze voldoende geborgd) en van afwegingen zoals het verdelen van de impact over meerdere ontstane producten na een verwerkingsproces. Het combineren van meerdere milieu-issues (broeikasgasemissies, landgebruik, vermesting, etc.) naar één uitkomst is ook een uitdaging.

Nederlandse dierlijke sectoren zijn actief in de EU met het ontwikkelen en benutten van LCA-methoden. Wageningen UR presenteerde de stand van zaken rond het gebruik van LCA in de verschillende dierlijke sectoren, illustreerde de verschillen in keuzes en afwegingen in elke sector en meldde dat je niet zomaar de verschillende LCA-methoden kunt combineren voor een samengesteld product. En ook dat diervoeder veruit de grootste impact heeft wat belasting van milieu en natuur betreft, bezien vanuit de hele voedselketen, van grond tot mond.

Administratieve lasten
Naast CSRD zijn en komen er steeds meer wensen en verplichtingen om te rapporteren over de duurzaamheidsimpact voor bedrijven. Niet alleen vanuit overheden, maar ook vanuit financiële instellingen, grotere internationaal opererende bedrijven en NGO’s. De administratieve lasten en kosten voor deze rapportages nemen fors toe en ook daarom al ontstond de oproep om te komen tot goede en transparante standaarden en een eerlijk internationaal speelveld. Immers, de vraag ligt op tafel wie deze kosten voor zijn rekening neemt?

Het belang van standaarden, goede data, transparantie in methoden (LCA), alles vanuit een internationale (minimaal EU) context kwam vaak aan de orde. Er is breed draagvlak om de doorontwikkeling in te zetten en te komen tot internationaal gedragen methoden die ook werkelijk bijdragen aan het reduceren van de negatieve impact op natuur en milieu. Benadrukt werd dat deze in balans moeten zijn met andere duurzaamheidsissues, zoals dierenwelzijn, en ook toepasbaar voor marktconcepten als biologisch die gebaseerd zijn op eigen data. Hiervoor is samenwerking en actieve afstemming binnen ketens en tussen sectoren van groot belang met meer, specifiekere en betere data vanuit internationale voedselketens.

Claims
Aandacht was er voor het betrachten van zorgvuldigheid bij het inzetten van claims, ambities of eisen vanuit overheden, of richting leveranciers door retail en merken. De huidige kennis, verschillen in beschikbare data en in uitwerkingen van LCA’s voor elke productgroep maken dat deze eigenlijk nog niet geschikt zijn voor absolute communicatie rond consumentproducten of gerealiseerde reducties. Met elk nieuw inzicht, nieuwe data of andere afweging zal de uitkomst veranderen mét daarbij steeds de vraag of er werkelijk overall bezien over de productgroepen heen een prestatie is geleverd of dat het enkel een verschuiving, afwenteling betreft (waterbedeffecten). Ook werd benadrukt dat de CSRD wel een beweging in gang zet.

Regiegroep LCA Dierlijke Producten
Alle partners van het Marktprogramma VDP hebben besloten om actief te gaan samenwerken in de Regiegroep LCA Dierlijke Producten, samen met het ministerie van LVVN en Wageningen UR. Vanuit deze Regiegroep zal contact worden gelegd met relevante ministeries die betrokken zijn bij het klimaatvraagstuk. De regiegroep beoogt het overzicht te behouden voor de dierlijke ketens en hulp te bieden om de gebruikte methoden toepasbaar te maken voor markt en maatschappij.

Nieuwsbrief Marktprogramma VDP 
Wilt u op de hoogte blijven van nieuws, activiteiten en ontwikkelingen van het Marktprogramma? Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief via het inschrijfformulier op onze website!