Vergunningverlening rond innovatieve ketenconcepten
22 januari 2025 – Tijdens de KetenKennisDialoog van 22 januari is het ketenconcept Zonvarken gepresenteerd en besproken in aanwezigheid van vertegenwoordigers van verschillende overheden (omgevingsdiensten, provincies en ministeries) en andere betrokkenen. Zonvarken en Best Star Meat gaven inzicht in wat er speelt bij het ontwikkelen van een ketenconcept én het belang van de zekerheid van een planning wanneer welk volume voorhanden is. DLV Advies bood inzicht in 15 casussen van ondernemers die willen omschakelen naar Zonvarken. De conclusie van de bijeenkomst was dat kennisdelen tussen praktijk en overheden meerwaarde biedt.
- Presentaties KetenKennisDialoog Zonvarken
- DLV Advies Eindrapport analyse omschakeling Zonvarken 2024
Landelijke opschaling
Met een inkijk in de werkzaamheden van ondernemers die werken aan een innovatief ketenconcept ontstond een goed beeld van de praktijk. De ondernemers van Zonvarken houden zich onder andere bezig met de ontwikkeling van het concept, inclusief kinderziektes in het stalsysteem. Maar ook de inzet voor ketensamenwerking, met meerjarige afspraken met de keten, waaronder afzetpartijen en banken. En voor een concept dat niet direct past bij bestaande juridische definities voor vergunningsaanvragen werd duidelijker wat er komt kijken bij het opschalen van de productie met bouwbegeleiding van verschillende stallen én begeleiding bij het aanvragen van vergunningen.
Het innovatieve concept en de werkzaamheden leverden bewondering op en illustreerden de meerwaarde van samenwerking, het belang van afstemming tussen verschillende overheden en inzicht in mogelijke kansen voor passend stimuleringsbeleid.
Analyse van DLV Advies
Om het vergunningsproces voor de bouw van meer Zonvarkenstallen te volgen en te verbeteren, heeft DLV Advies met ondersteuning van het Marktprogramma VDP en budget van het ministerie van LVVN onderzoek gedaan naar belemmeringen in het vergunningsproces. Op basis van 15 casussen heeft DLV in beeld gebracht wat de stand van zaken is om te komen tot een vergunning. DLV constateert dat het een tijdrovend proces is, omdat iedere locatie specifieke wensen en eisen heeft en de betrokken overheden (Provincies en Omgevingsdiensten) elk hun eigen voorwaarden hebben om vergunningen toe te kennen. Verder blijkt dat overheden inzet van menskracht beperkt is en door onderbezetting niet altijd prioriteit kan worden geven aan de vergunningsaanvragen. Daarnaast verandert regelgeving, inclusief regelingen voor stoppers, nogal eens in de tijd tussen aanvraag en het in behandeling nemen van de aanvraag. Dit leidt tot vertraging en maakt het lastig voor ondernemers om een totaalafweging te kunnen maken.
Om het proces te kunnen verbeteren, heeft DLV Advies aanbevelingen gedaan voor de korte en de lange termijn.
De uitspraken van de Raad van State van 18 december 2024 over intern salderen en de uitspraak van de Haagse rechtbank van 22 januari 2025 om de stikstofuitstoot fors te verlagen, maakt de zaak nog complexer en de aanbevelingen uit het onderzoek om het vergunningsproces te versnellen nog urgenter:
Terugkoppeling uit de KetenKennisDialoog
- Veel enthousiasme voor het concept en de aanpak van Zonvarken, en bij veel van de aanwezigen nog onbekend.
- Begrip is ontstaan voor de noodzaak om minimaal 15 stallen te realiseren voor de productie van voldoende vlees voor de afzetpartners die meerjarig commitment hebben afgegeven en die zekerheid nodig hebben over de doorlooptijd.
- Inzicht in hoe ketenpartijen, banken, NGO’s samenwerken en commitment geven aan een groep varkenshouders, ondanks de onzekerheden die pionieren met zich meebrengt.
- Lange doorlooptijden tussen aanvraag en verlening van vergunningen, onder andere door tussentijdse aanpassingen van regels en juridische uitspraken, desondanks vasthoudendheid en enthousiasme om er een succes van te maken.
- Banken en investeringsfondsen hechten – na recente rechterlijke uitspraken – nadrukkelijk aan houdbare vergunningen.
- Landelijke ketenconcepten in de grotere afzetkanalen, zoals retail en foodservice, hebben te maken met diverse gemeenten, omgevingsdiensten, provincies en ministeries, die elk verschillend opereren. Wanneer een betrokken overheidsinstantie al veel ervaringskennis heeft, is het belangrijk deze te delen met andere overheidsinstanties die hier hun voordeel mee kunnen doen, onder andere om doorlooptijd en inzet van uren te beperken.
- Behoefte aan inzicht in innovatieve ketenconcepten die zowel kansrijk zijn als aansluiten op beleid en een gecoördineerde aanpak vergen.
- De materie blijft complex, maar deze KetenKennisDialoog draagt bij aan het delen van ervaringen en meer zicht op knelpunten en focus houden op hetgeen wel kan.
Kennisdelen helpt
- De aanwezigen, waaronder vertegenwoordigers van landelijke, provinciale en regionale overheden en banken, zien het Zonvarken-concept als een goed voorbeeld van duurzamere ketenconcepten. Zij stellen deze KetenKennisDialoog op prijs, omdat die het gemakkelijker maakt om met elkaar in contact te treden, af te stemmen en kennis te delen. Dat is in hun ogen noodzakelijk om de gewenste duurzamere veehouderij te realiseren. Afspraken om elkaar op te zoeken werden ter plekke gemaakt. De provincie Gelderland biedt aan om haar ervaringen te delen over de vergunningverlening voor stallen voor het concept Zonvarken in Gelderland.
- Het ministerie en de Nationaal Gezant Versnelling Emissiereductie Duurzame Veehouderij tevens voorzitter Convenant Dierwaardige Veehouderij verkennen graag of en hoe het delen van de kennis uit deze dialoog en de casus tussen overheden vorm kan krijgen.
- In deze KetenKennisDialoog is kennis gedeeld en de dialoog gestart over hoe overheden innovatieve ketenconceptenkunnen ondersteunen. Voor het Marktprogramma Verduurzaming Dierlijke Producten (VDP) is Zonvarken een illustratief concept dat tevens als casus diende in de dialoog over de bredere problematiek van vergunningverlening aan innovatieve duurzamere concepten. In het Marktprogramma is aandacht voor vergelijkbare casussen, denk aan de opschaling van Kip met 1 ster van het Beter Leven keurmerk, waarin honderden pluimveehouders, ketens, banken en NGO’s samenwerken aan een opschaling.
Nieuwsbrief Marktprogramma VDP
Wilt u op de hoogte blijven van nieuws, activiteiten en ontwikkelingen van het Marktprogramma? Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief via het inschrijfformulier onderaan deze pagina!